पुढील वर्षी पावसाचे प्रमाण सरासरीपेक्षा कमी राहण्याची शक्यता; ऑगस्ट-सप्टेंबरमध्ये परिस्थिती गंभीर होण्याचा किरण वाघमोडे यांचा इशारा.
१. अंदाज आणि आधारभूत घटक
हवामान तज्ज्ञ किरण वाघमोडे यांनी २०२६ च्या मान्सून हंगामाचा प्राथमिक अंदाज जाहीर केला आहे. हा अंदाज मुख्यतः दोन महत्त्वाच्या जागतिक हवामान घटकांच्या आधारावर आधारित आहे: इंडियन ओशन डायपोल (IOD) आणि प्रशांत महासागरातील वातावरणाची स्थिती (ENSO- अल निनो/ला निनो). त्यांच्या विश्लेषणानुसार, सध्याचा नकारात्मक असलेला IOD लवकरच तटस्थ स्थितीत जाईल. IMD पुणे आणि ऑस्ट्रेलियन हवामान विभागासह विविध जागतिक हवामान मॉडेल्सच्या आकडेवारीनुसार, मे महिन्यापर्यंत IOD चा मान्सूनच्या सुरुवातीच्या टप्प्यावर कोणताही मोठा नकारात्मक किंवा सकारात्मक प्रभाव जाणवणार नाही, असा अंदाज व्यक्त करण्यात आला आहे.
२. ‘ला निनो’चा अंत आणि ‘अल निनो’चा धोका
मान्सूनवर मोठा प्रभाव टाकणाऱ्या प्रशांत महासागरातील स्थितीबद्दल माहिती देताना, किरण वाघमोडे यांनी स्पष्ट केले आहे की, सध्या सक्रिय असलेला ‘ला निनो’ हळूहळू कमकुवत होत आहे. अनेक आंतरराष्ट्रीय मॉडेल्स (उदा. ECMWF) दर्शवतात की, फेब्रुवारीनंतर परिस्थिती तटस्थ होईल. मात्र, मे किंवा जून महिन्यापासून ‘अल निनो’ (El Niño) सक्रिय होण्याची दाट शक्यता आहे. हा धोका इतका मोठा आहे की, ईसीएमडब्ल्यूएफ (ECMWF) मॉडेलचा सध्याचा आलेख २०२६ मध्ये ‘अल निनो’ विकसित होण्याची दाट शक्यता दर्शवत आहे. NOAA सह इतर अनेक तज्ज्ञ संस्थांनीही जुलै ते सप्टेंबर या तिमाहीत ‘अल निनो’ विकसित होण्याची ४५% हून अधिक शक्यता दर्शवली आहे.
